مَنْ أَيْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِيَّةِ.

امام(عليه السلام) فرمود:
کسى که يقين به پاداش دارد در بخشش، سخاوتمند است.

شرح و تفسير: سخاوتمند باش ج-۱۳
امام(عليه السلام) در اين گفتار حکيمانه به يکى از مهم ترين انگيزه هاى انفاق و بخشش در راه خدا اشاره کرده مى فرمايد: «کسى که يقين به پاداش و عوض داشته باشد در بخشش سخاوت به خرج مى دهد»; (مَنْ أَيْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِيَّةِ).
از جمله غرائز مسلم انسان جلب منفعت و دفع ضرر است; انسان هميشه مى خواهد کارى انجام دهد که سودى براى او داشته باشد يا ضررى را از او دور سازد و در همين راستا حاضر مى شود مواهبى را که در اختيار دارد براى رسيدن به امور مهم ترى هزينه کند و تمام تجارت هاى مادى با همين انگيزه صورت مى گيرد. در تجارت معنوى که قرآن نيز از همين لفظ براى آن استفاده کرده (مانند آيه شريفه (هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلَى تِجَارَة تُنجِيکُمْ مِّنْ عَذَاب أَلِيم))(1) نيز بر همين اساس کار مى کند، بنابراين کسانى که به وعده هاى الهى ايمان و يقين داشته باشند و بدانند در برابر هر انفاق در راه خدا، بهتر و بيشتر از آن را در اين دنيا يا در آخرت و يا در هر دو دريافت مى کنند هرگز در انفاق کردن ترديدى به خود راه نمى دهند; سخاوتمندانه مى بخشند و از اموال و ثروت هاى خود در اين راه با روى گشاده استقبال مى کنند.
قرآن مجيد مى فرمايد: «(وَمَا أَنفَقْتُمْ مِّنْ شَىْء فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ); و هر چيزى را (در راه خدا) انفاق کنيد، عوض آن را مى دهد (و جاى آن را پر مى کند)، و او بهترين روزى دهندگان است».(2)
البته انسان گاه تنها با ظن و گمانِ عوض نيز اموالى را که در دست دارد هزينه مى کند تا چه رسد به اين که يقين داشته باشد. او در حال يقين بهتر و بيشتر خواهد پرداخت.
احاديث فراوانى از معصومين در تأثير انفاق در راه خدا در برکات مادى و معنوى نقل شده است که نشان مى دهد اين کار هم دنياى انسان را رونق مى بخشد و هم مايه نجات او در آخرت است.
در حديثى از امام على بن موسى الرضا(عليه السلام) مى خوانيم که يکى از دوستان آن حضرت خدمتش رسيد امام(عليه السلام)فرمود: «هَلْ أنْفَقْتَ الْيَوْمَ شَيْئاً؟; آيا امروز چيزى در راه خدا انفاق کرده اى؟» گفت: نه به خدا سوگند. فرمود: «فَمِنْ أَيْنَ يُخْلِفُ اللهُ عَلَيْنا أنْفِقْ وَلَوْ دِرْهَماً واحِداً; چگونه خداوند عوض به ما مى دهد (اگر چيزى انفاق نکنيم) برو انفاق کن، هر چند يک درهم باشد».(3)
در حديث ديگرى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آمده است که فرمود: «تَصَدَّقُوا فَإنَّ الصَّدَقَةَ تَزيدُ فِى الْمالِ کَثْرَةً وَتَصَدَّقُوا رَحِمَکُمُ اللهُ; صدقه بدهيد که مال انسان را افزون مى کند. صدقه بدهيد خدا شما را رحمت کند».(4)
در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) آمده است که فرمود: «إنَّ الصَّدَقَةَ تَقْضِى الدِّين وَتَخْلُفُ بِالْبَرَکَةِ; صدقه موجب اداى دين مى شود و برکاتى به جا مى گذارد».(5)
البته اين در مورد کسانى است که در اعمال نيک همواره انتظار عوض دارند اما مخلصان واقعى، آنها هستند که براى جلب رضاى الهى انفاق مى کنند همان گونه که در سوره «دهر»، آيه 9 آمده است: (إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللهِ لاَ نُرِيدُ مِنْکُمْ جَزَآءً وَلاَ شُکُوراً).

(1). صف، آيه 10 .
(2). سبأ، آيه 39.
(3). کافى، ج 4، ص 44
(4). همان، ص 9.
(5). همان.